Είναι το αρχαιότερο κρασί με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης, ενώ αποτελεί σήμα κατατεθέν της τοπικής παράδοσης και παραγωγής. Η Kουμανταρία, αρχοντική, πληθωρική, φινετσάτη, κρύβει πίσω της μεγάλη ιστορία. Πέρα όμως από τις ιστορικές λεπτομέρειες, σου παρουσιάζουμε δεκαπέντε άγνωστα στοιχεία για το «κυπριακό νέκταρ».
1. Ο Ευριπίδης ονόμασε το γλυκό κρασί της Κύπρου «κυπριακό νάμα», κρασί το οποίο στη σύστασή του μοιάζει με την κουμανταρία.
2. Πρόκειται για το αρχαιότερο κρασί στον κόσμο, αφού υπάρχουν αναφορές για το γλυκόπιοτο νάμα της Κύπρου σε κείμενα του Ησίοδου.
3. Πήρε το όνομά της από τους Ναΐτες Ιππότες και τη στρατιωτική διοίκηση του νησιού la Commanderie, στην περιοχή Λεμεσού.
4. Τον 15ο αιώνα, προσπαθώντας να την αντιγράψουν, αμπέλια από την Κύπρο φυτεύτηκαν στη Μαδέρα της Πορτογαλίας. Έτσι προέκυψε το περίφημο κρασί Μαδέρα που είναι παρόμοιο με την κυπριακή κουμανταρία.
5. Ονομάζεται και «Απόστολος των κρασιών», «Βασιλιάς των κρασιών», «θεϊκό νέκταρ», ενώ η Elizabeth Browing ανέφερε πως η κουμανταρία «είναι τόσο γλυκιά, όπως η λύρα των Μουσών. Έχει το χρώμα ενός λιονταριού ή της Ρέας και λάμπει πολύ καλύτερα από τα μάτια της Παφίτισσας θεάς. Είναι ελαφρύ σαν το βήμα της, και το μέλι που παράγεται από τις μελαψές μέλισσες του Υμηττού δεν μπορεί να ξεπεράσει τη γλυκύτητα των κρασιών της Κύπρου».
6. Η παραγωγή της ελέγχεται και ρυθμίζεται από εθνική νομοθεσία, ενώ το όνομά της είναι προστατευόμενο σε ευρωπαϊκό επίπεδο από το 1990, όταν αναγνωρίστηκε ως ο πρώτος οίνος της Κύπρου.
7. Μόνο 14 κυπριακά χωριά έχουν το δικαίωμα παραγωγής και χρήσης του ονόματος κουμανταρία ως οίνου ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης.
8. Η κουμανταρία παράγεται από τις γηγενείς ποικιλίες Ξυνιστέρι και Μαύρο, αφού προηγουμένως υπερωριμάσουν από την επίδραση του ήλιου για περίπου μία εβδομάδα πάνω σε ειδικές ξαπλώστρες.
9. Τα σταφύλια πρέπει να προέρχονται από αμπελώνες χαμηλού ύψους και μικρής σοδειάς.
10. Η κουμανταρία είναι γλυκός οίνος από παστά σταφύλια.
11. Η κουμανταρία ωριμάζει υποχρεωτικά για τουλάχιστον δύο χρόνια σε δρύινα βαρέλια.
12. Έχει πλούσια φυσικά σάκχαρα.
13. Σερβίρεται παγωμένη σε θερμοκρασία 8-10ºC, σε ειδικό κολονάτο ποτήρι επιδόρπιου οίνου.
14. Καταναλώνεται ως προδόρπιο με ξηρά φρούτα και καρπούς και ως επιδόρπιο με κυπριακά και παραδοσιακά γλυκά, αναρή ανάλατη με μέλι χαρουπιού ή έψιμα και σοκολατοειδή.
15. Κάθε καλοκαίρι οργανώνονται το Φεστιβάλ και το τεχνικό συμπόσιο κουμανταρίας στα χωριά που βρίσκονται εντός της γεωγραφικής ζώνης της κουμανταρίας.
