Το Ξυνιστέρι είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές γηγενείς ποικιλίες της Κύπρου και η πιο πολυφυτεμένη. Λευκή ποικιλία, πολυδύναμη, μπορεί να συνδυαστεί με άλλες ποικιλίες και να δώσει εξαιρετικά λευκά κρασιά. Παράγει πολύ ανοιχτόχρωμο κρασί, με χαμηλά επίπεδα αλκοόλης και χαμηλή οξύτητα, ειδικότερα όταν εξάγεται από τις περιοχές της Λάονας Ακάμα, του Αμπελίτη, του Βουνιού Παναγιάς και της Πιτσιλιάς και σε μερικές περιοχές των Κρασοχωριών. Επειδή οι καρποί της ποικιλίας αυτής δεν έχουν εξαρχής έντονο άρωμα, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας οινοποίησης γίνεται ζύμωση σε χαμηλή θερμοκρασία, τεχνική η οποία προσθέτει επιπλέον άρωμα στο κρασί.
Χαρακτηριστικά
Το όνομα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1893 από τον Γάλλο καθηγητή Mouillefert, ο οποίος παρείχε πλήρη περιγραφή του αμπελιού και πληροφορίες για την καλλιέργειά του. Η ποικιλία είναι επίσης γνωστή ως «Τοπικός Οίνος» ή «Λευκό Κύπρου» (Βλάχος 1986) και οι καρποί της μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως επιτραπέζια σταφύλια. Το Ξυνιστέρι ευδοκιμεί θαυμάσια στο ξηρό έδαφος και φαίνεται να είναι πολύ πιο ανθεκτικό στη μούχλα, σε σύγκριση με το Μαύρο. Χρησιμοποιείται για την παραγωγή της Κουμανδαρίας (σε συνδυασμό με το Μαύρο) και άλλων γλυκών και ξηρών λευκών οίνων. Τα σταφύλια του αρχίζουν να ωριμάζουν στις αρχές Σεπτεμβρίου. Το Ξυνιστέρι διακρίνεται από την κορυφή των βλαστών που είναι ελαφρώς χνουδωτά και έχουν χρώμα ανοιχτό πράσινο. Τα φύλλα έχουν πέντε λοβούς και το σχήμα των σταφυλιών είναι ωοειδές.
Γευστικοί συνδυασμοί
Συνδυάζεται αρμονικά με φρέσκα ψάρια και θαλασσινά, αλλά στέκεται και επάξια μόνο του χωρίς κανένα δισταγμό. Προτείνεται να σερβίρεται σε θερμοκρασίες 8-10ºC, εντός δύο χρόνων από την παραγωγή του.
Το Οίνου Γη – Κτήμα Βασιλειάδης παρήγαγε το 2017 το Xinisteri 2017, ένα κρασί με φωτεινό, ανοιχτό χρυσοκίτρινο χρώμα, με πράσινες ανταύγειες, που αναδύει κομψά αρώματα εξωτικών φρούτων και εσπεριδοειδών, με νότες λευκών λουλουδιών. Στο στόμα η ισορροπία του έρχεται από το δυναμικό του σώμα που δένει άψογα με την οξύτητα και τη βελούδινη υφή του. Έχει μακριά και εκφραστική επίγευση.
